مراحل قانونی افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی

شرکت‌ها با اهداف و روش‌های مختلفی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. این روش‌ها را قبلاً در این مقاله گفتیم و این بار می‌خواهیم در مورد مراحل قانونی افزایش سرمایه یک شرکت بورسی را توضیح دهیم.

همان‌طور که می‌دانید شرکت‌های فعال در بازار سرمایه از نوع سهامی عام هستند در نتیجه فرایند تغییر سرمایه آن‌ها با شرکت‌های سهامی خاص یا شرکت‌های با مسئولیت محدود تفاوت‌هایی دارد. شرکت‌های سهامی عام از چهار روش افزایش سرمایه می‌دهند که عبارتند از: 

• افزایش سرمایه از محل سود انباشته
• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده
• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
• افزایش سرمایه از محل صرف سهام

هر بار که شرکت تصمیم به افزایش سرمایه می‌گیرد باید فرایند مشخصی را طی کند. به طور کلی این فرایند شامل مراحل زیر است:

1. پیشنهاد هیئت مدیره
2. اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی
3. صدور مجوز افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار
4. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده
5. آگهی ثبت افزایش سرمایه
6. پیشنهاد هیئت مدیره

در آغاز راه هیئت مدیره در جلسه‌ای موضوع را بررسی و تصویب می‌کند و سپس پیشنهاد خود را به مجمع عمومی فوق العاده مطرح می‌کند. این پیشنهاد در قالب یک اطلاعیه با عنوان "پیشنهاد هیئت ‌مدیره به مجمع‌ عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه " در سامانه کدال منتشر می‌شود تا سهامداران نیز از آن با خبر شوند. در این اطلاعیه به میزان افزایش سرمایه، روش یا روش‌های انجام آن و تاریخ تصویب آن در هیئت مدیره اشاره می‌شود.

1. اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی

در گام بعد گزارش توجیهی برای حسابرس و بازرس قانونی شرکت ارسال می‌شود تا این اسناد بررسی و صحت سنجی شوند. همان‌طور که می‌دانید حسابرس یک شخصیت حقوقی مستقل است که در مجمع عمومی عادی سالانه با رأی اکثریت سهامداران انتخاب می‌شود تا بر امور مالی شرکت نظارت داشته باشد.

حسابرس بعد از بررسی مستندات نظر خود را اعلام می‌کند که در اطلاعیه‌ای با عنوان "اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی نسبت به گزارش توجیهی هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه " در سامانه کدال قرار می‌گیرد. در اغلب موارد حسابرس با تمام یا بخشی از افزایش سرمایه موافقت می‌کند؛ ولی اگر در این مرحله مخالفتی داشته باشد امکان انجام آن وجود ندارد. در نظر داشته باشید حتی با وجود موافقت حسابرس افزایش سرمایه بدون مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار ممکن نیست.

1. صدور مجوز افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار

در این مرحله مستندات و درخواست شرکت به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه می‌شود تا بعد از بررسی آن‌ها مجوز لازم برای این کار صادر شود. چنانچه مدارک و مستندات کامل باشند سازمان بورس اغلب مخالفتی با افزایش سرمایه نکرده و با نظر حسابرس موافقت می‌کند.

حدود یک الی دو ماه بعد از انتشار تأییدیه حسابرس، مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تحت عنوان اطلاعیه "مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه "  روی کدال انتشار می‌یابد که در این اطلاعیه مبلغ افزایش سرمایه و محل آن دقیق مشخص می‌شود. سازمان بورس در مجوز صادر شده مهلت 60 روزه را برای انجام این کار تعیین می‌کند و اگر شرکت در این زمان مراحل قانونی را انجام ندهد مجوز خود به خود باطل خواهد شد و باید مجدداً برای تمدید آن اقدام کرد.

1. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

سهامداران، تصمیم‌گیران اصلی برای امور شرکت هستند. به همین خاطر هیئت مدیره بعد از دریافت مجوز از سامان بورس و اوراق بهادار با انتشار اطلاعیه‌ای در کدال و روزنامه کثیرالانتشار از سهامداران دعوت می‌کند تا در مجمع عمومی فوق العاده برای افزایش سرمایه شرکت کنند.

مجمع عمومی در زمان مقرر و با رعایت ضوابط قانونی برگزار می‌شود و سهامداران می‌توانند با این پیشنهاد مخالفت یا موافقت کنند. در صورتی که این تصمیم در مجمع به تصویب برسد هیئت مدیره مأموریت می‌یابد تا روند قانونی افزایش سرمایه و تغییرات اساسنامه را پیگیری کند.

1. آگهی ثبت افزایش سرمایه

 بعد از ثبت افزایش سرمایه شرکت در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و انتشار آگهی آن در روزنامه رسمی، هیئت مدیره با انتشار اطلاعیه "آگهي ثبت افزايش سرمايه " در سامانه کدال خبر از پایان مراحل افزایش سرمایه شرکت می‌دهد.

مراحلی که بیان شد برای تمام روش‌های افزایش سرمایه رعایت می‌شود اما باید در نظر داشت که در بعضی روش‌ها مراحل بیشتری هم وجود دارد. به عنوان مثال در روش‌هایی که حق تقدم منتشر می‌شود اطلاعیه‌هایی در مورد انتشار حق تقدم و پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده نیز منتشر می‌شود.